Duurzaam transport: zijn we er al bijna?

Duurzaam transport, dat zal de nieuwe trend worden. Er is wettelijk vastgelegd dat de Europese Unie in 2050 klimaatneutraal dient te zijn. Dit betekent dat ook de transportwereld moet geloven aan de energietransitie. Dit is van groot belang, aangezien vrachtwagens  samen met bussen goed zijn voor 6 procent van de broeikassen in Europa en zelfs voor 25 procent van de uitstoot van het wegverkeer op ons continent. Tijd voor verandering. Wat zijn de opties en valkuilen?

Vrachtwagens zijn grote vervuilers

Met zoveel vervuiling is het niet gek dat de Europese Unie de CO2-uitstoot van vrachtwagens drastisch wil verminderen. Trucks moeten nodig transformeren naar duurzaam transport. Daarom geldt er op Europees niveau een uitfasering voor de voertuigen. Per 2030 moet er 45 procent minder uitstoot zijn, per 2035 is dit 65 procent en vanaf 2040 zal de 90 procent aangetikt moeten worden. Op deze manier hoopt de Europese Commissie de klimaatdoelen te gaan halen.

De transportsector verduurzamen is dus essentieel, maar de transitie naar zero emissie verloopt erg moeizaam. Sinds de corona pandemie is het transport over de weg juist enorm toegenomen, en daarmee dus ook de CO2-uitstoot. Gelukkig staan transportbedrijven zeer welwillend tegenover het maken van de overstap naar vergroening. Waarom verloopt het dan toch zo stroef en welke alternatieven zijn er eigenlijk om deze vervuiling tegen te gaan?

Elektrische vrachtwagens voor duurzaam transport

Eén van de opties om de uitstoot van vrachtwagens te verminderen is het overstappen op elektrisch rijden. Naast dat elektrisch rijden CO2-uitstoot voorkomt, vermindert het geluidsoverlast en besparen transportbedrijven in onderhoudskosten. Een elektrische vrachtwagen heeft namelijk minder bewegende onderdelen dan een door diesel aangedreven truck. Win-win, zou je zeggen. Toch rijdt niet elke vrachtwagenchauffeur met een elektrisch voertuig onder de derrière, hoe kan dat?

Dit komt doordat de markt voor elektrische trucks eigenlijk nog in de kinderschoenen staat. Hoewel het langzaam in de mode begint te raken bij vrachtwagenfabrikanten, moet er nog heel wat werk verricht worden. Veel aspecten hebben verbetering nodig en de expansie is nog maar net begonnen. Dit ligt niet zozeer aan de fabrikanten, die zijn zeker in staat elektrische vrachtwagens te produceren. Vooral alle voorzieningen eromheen laten te wensen over.

Het opladen van een elektrische camion vraagt bijvoorbeeld heel wat stroom, en om aan deze stroom te komen zijn er speciale aansluitingen op bedrijventerreinen nodig. In grote delen van Nederland zit het stroomnet echter vol. Dit heeft als gevolg dat bedrijven de speciale aansluitingen niet kunnen aanleggen of jaren moeten wachten. Kan de vrachtwagen dan niet opgeladen worden op momenten dat het stroomnet het toelaat? Slim bedacht, het is alleen niet altijd mogelijk. Vrachtverkeer gaat dag en nacht door en de keuze om ’s nachts te laden is er niet altijd.

Ook publieke laadpunten zijn een probleem. In Nederland zijn momenteel slechts enkele laadlocaties voor trucks beschikbaar. Leveranciers van laadpalen hebben wel laten weten hard bezig te zijn met publieke snelladers voor vrachtwagens. Is er in de tussentijd een alternatief? Voor het geval de ontwikkeling van de snelladers niet vlot genoeg gaat? Misschien is waterstof een optie.

Vrachtwagens op waterstof als uitkomst

Duurzaam transport over de weg zou ook bereikt kunnen worden door waterstof in te zetten. Waterstof kan gebruikt worden om de verbrandingsmotoren van brandstof te voorzien maar het goedje is tevens toepasbaar in een brandstofcel, waar het elektriciteit opwekt om een truck van stroom te voorzien. De brandstofcel zou zelfs, in combinatie met een elektrisch voertuig op batterijen, lange afstanden rijden mogelijk maken. 

Net als elektrisch rijden, heeft waterstof geen schadelijke uitlaatemissies en produceert het minder geluid. Deze mogelijkheid zorgt daarnaast voor een grotere actieradius, groter dan die van elektrisch rijden, en is lichter dan batterijen. Dat betekent langere ritten en een hoger laadvermogen. Dit is het, zul je denken, waterstof is dé oplossing! Of toch niet?

Geen uitstoot, helemaal goed. Echter is het productieproces voor waterstof nog erg energie-intensief en het wordt vooralsnog vaak uit fossiele brandstoffen als aardgas en olie geproduceerd. Pas wanneer de stof uitsluitend uit hernieuwbare energiebronnen gehaald kan worden, is het klimaatneutraal. Daarnaast ontbreekt het momenteel aan een infrastructuur voor waterstof.

Overheid en de EU helpen duurzaam transport een handje

Om de zero-emissie doelstellingen te halen, moet er duidelijk nog veel gebeuren. Er zijn goede alternatieven voor dieseltrucks, maar goede voorzieningen en infrastructuur laten op zich wachten.

Het Europees Parlement heeft dit probleem ook opgemerkt. Daarom heeft zij in maart van dit jaar samen met de Europese Commissie een akkoord bereikt over het verplichten van een minimumaantal laadplaatsen en waterstoftanks langs de weg. In 2028 moet op de helft van de grote snelwegen in de EU minstens elke 120 kilometer een oplaadpunt voor elektrische vrachtwagens zijn. Vanaf 2031 moet het mogelijk zijn om elke 200 km waterstof te tanken.

Een uitdaging? Zeker weten. Maar niet onhaalbaar. De mens heeft al vaker bewezen grote uitdagingen te kunnen overwinnen en met de juiste inzet, kennis en drive gaat ook dit lukken. Natuurlijk houden wij je op de hoogte van alle ontwikkelingen op het gebied van duurzaam transport.  

Van onze redacteur Mariëlle Tjalsma